Chứng khoán là gì? Từ A – Z thông tin về Chứng khoán nên biết

Chứng khoán là gì? Nếu bạn vẫn đang tự hỏi câu này và có nhiều thắc mắc về thị trường đầy hấp dẫn này. Mời bạn tham khảo từ A – Z thông tin về Chứng khoán nên biết trong bài viết này. Để trang bị thêm cho mình nhiều kiến thức bổ ích nhé.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là một bằng chứng xác nhận sự sở hữu hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Là các loại giấy tờ mang trị giá khác nhau được các tổ chức phát hành theo quy định của pháp luật. Chứng khoán cũng được coi là một phương tiện hàng hóa mang tính trừu tượng, có thể thỏa thuận và có thể thay thế được, đại diện cho một giá trị tài chính.

Hiện nay, thị trường có 2 dạng chứng khoán ở dạng dữ liệu điện tử gồm:

• Chứng chỉ quỹ (trái phiếu, cổ phiếu, chứng khoán phái sinh).
• Chứng chỉ bút toán ghi sổ.

Phân loại chứng khoán

Chứng khoán có 3 loại hình cơ bản, bao gồm:

• chứng khoán phái sinh
• chứng khoán nợ
• chứng khoán vốn

Chứng khoán vốn

Chứng khoán vốn là hình thức tương đối dễ hiểu và phổ thông trên thị trường ngày nay. Tức là cổ phiếu nhà đầu tư cá nhân hay mua trên các sàn chứng khoán. Chứng khoán vốn cho biết quyền sở hữu của cổ tức đối với một thực thể nào đó, chẳng hạn như một công ty, các bên ủy thác, …

Vì chứng khoán vốn xem như là cổ phiếu, nên nó có vai trò và đặc điểm như là cổ phiếu: được trả cổ tức nếu công ty hoạt động kinh doanh tốt, được hưởng lợi từ việc bán chênh lệch giá (mua thấp bán cao), chứng khoán vốn cũng có quyền biểu quyết các hoạt động quan trọng của công ty.

Trong trường hợp phá sản, giải thể thì cổ đông sẽ nhận lại các khoản tiền còn lại, khi công ty thanh toán xong các khoản nợ.

Chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ hay còn gọi là trái phiếu. Nếu bạn đang nắm giữ chứng khoán nợ thì bạn là chủ doanh nghiệp, công ty đó hay là của đơn vị phát hành trái phiếu.

Khi ấy, bên phía phát hành trái phiếu phải có trách nhiệm chi trả lãi và thực chuyện đáo hạn cho bạn, trừ trường hợp phá sản, không đủ khả năng chi tiền trả nợ. Chứng khoán này thể hiện số tiền cho vay, lãi suất, kỳ hạn, gia hạn…

Nợ trái phiếu là loại nợ được ưu tiên hàng đầu. Chủ sở hữu trái phiếu luôn được trả lãi theo định kỳ cho dù công ty có làm ăn có lãi hay không.

Chứng khoán phái sinh

Đây là một khái niệm khá phức tạp, phụ thụ rất lớn vào chỉ số VN30. Bạn có quyền chọn mua hay chọn bán phụ thuộc vào hợp đồng quyền chọn.

Ví dụ: Cổ Phiếu X hiện có mức giá 50.000 đồng, và bạn dự đoán nó sẽ lên 60.000 đồng. Thay vì bỏ ra 50.000 đồng mua Cổ Phiếu X với kỳ vọng sẽ lãi 10.000 đồng (tương đương 20%). Thì bạn có thể đặt chi phí quyền chọn giả định 1.000 đồng. Bạn sẽ mua được 50 quyền mua Cổ Phiếu X, khi Cổ Phiếu X tăng giá lên 60.000 đồng, thì bạn sẽ lãi: 50 (cổ phiếu) X 10.000 đồng (lãi 10.000 đồng/cổ phiếu) – 50.000 đồng (chi phí mua quyền) = 450.000 đồng.

Công thức như sau:

Lãi = số lượng cổ phiếu × mức lãi trên mỗi cổ phiếu – phí quyền chọn × số lượng cổ phiếu

Tuy nhiên nếu như đầu tư vào chứng khoán phái sinh, bạn cần lường trước rủi ro hình thức này. So với hình thức còn lại, mức rủi ro mà bạn có thể gặp phải khi đầu tư vào chứng khoán phái sinh thường cao hơn rất nhiều.

Có thể bạn quan tâm: 

• Chứng khoán quốc tế là gì? Có nên đầu tư chứng khoán quốc tế không?
• Cách Mở Tài Khoản Chứng Khoán Cho Người Mới Bắt Đầu Từ A – Z

Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các giao dịch mua bán trao đổi các loại chứng khoán. Các quan hệ mua bán trao đổi này làm thay đổi chủ sở hữu của chứng khoán. Như vậy, thực chất đây là quá trình vận động của tư bản chuyển từ tư bản sở hữu sang tư bản kinh doanh.

Đây là một loại thị trường không giống với các thị trường hàng hóa thông thường. Vì hàng hóa của thị trường chứng khoán là loại hàng hóa đặc biệt, là quyền sở hữu về tư bản. Loại hàng hóa này cũng có giá trị và giá trị sử dụng.

Như vậy, có thể nói, bản chất của Thị trường chứng khoán là thị trường thể hiện mối quan hệ giữa cung và cầu của vốn đầu tư nào đó, giá cả của chứng khoán chứa đựng thông tin về chi phí vốn hay giá cả của vốn đầu tư. Thị trường chứng khoán là hình thức phát triển bậc cao của nền sản xuất và lưu thông hàng hóa.

Thị trường chứng khoán hoạt động như thế nào?

Hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán bao gồm chào bán, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán, công bố thông tin, quản trị công ty đại chúng và các hoạt động khác được quy định tại Luật này.

Đầu tư chứng khoán là việc mua, bán, nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán được Nhà nước tổ chức hoạt động theo nguyên tắc:

• Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.
• Công bằng, công khai, minh bạch.
• Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
• Tự chịu trách nhiệm về rủi ro.

Vai trò của thị trường chứng khoán

Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế

Khi các nhà đầu tư mua chứng khoán do các công ty phát hành, số tiền nhàn rỗi của họ được đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh và qua đó góp phần mở rộng sản xuất xã hội. Bằng cách hỗ trợ các hoạt động đầu tư của công ty, TTCK đã có những tác động quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân.

Thông qua TTCK, chính phủ và chính quyền ở các địa phương cũng huy động được các nguồn vốn cho mục đích sử dụng và đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế, phục vụ các nhu cầu chung của xã hội.

Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng

TTCK cung cấp cho công chúng một môi trường đầu tư lành mạnh với các cơ hội lựa chọn phong phú. Các loại chứng khoán trên thị trường rất khác nhau về tính chất, thời hạn và độ rủi ro, cho phép các nhà đầu tư có thể lựa chọn cho loại hàng hóa phù hợp với khả năng, mục tiêu và sở thích của mình. Chính vì vậy, TTCK góp phần đáng kể làm tăng mức tiết kiệm quốc gia.

Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán

Nhờ có TTCK các nhà đầu tư có thể chuyển đổi các chứng khoán họ sở hữu thành tiền mặt hoặc các loại chứng khoán khác khi họ muốn. Khả năng thanh khoản (khả năng chuyển đổi thành tiền mặt) là một trong những đặc tính hấp dẫn của chứng khoán đối với người đầu tư.

Đây là yếu tố cho thấy tính linh hoạt, an toàn của vốn đầu tư. TTCK hoạt động càng năng động và có hiệu quả thì càng có khả năng nâng cao tính thanh khoản của các chứng khoán giao dịch trên thị trường.

Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp

Thông qua giá chứng khoán, hoạt động của các doanh nghiệp được phản ảnh một cách tổng hợp và chính xác, giúp cho việc đánh giá và so sánh hoạt động của các doanh nghiệp được nhanh chóng và thuận tiện, từ đó cũng tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, kích thích áp dụng công nghệ mới, cải tiến sản phẩm.

Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô

Các chỉ báo của TTCK phản ánh động thái của nền kinh tế một cách nhạy bén và chính xác. Giá các chứng khoán tăng lên cho thấy đầu tư đang mở rộng, nền kinh tế tăng trưởng; và ngược lại giá chứng khoán giảm sẽ cho thấy các dấu hiệu tiêu cực của nền kinh tế.

Vì thế, TTCK được gọi là phong vũ biểu của nền kinh tế và là một công cụ quan trọng giúp chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô. Thông qua TTCK, chính phủ có thể mua và bán trái phiếu chính phủ để tạo ra nguồn thu bù đắp thâm hụt ngân sách và quản lý lạm phát.

Ngoài ra, chính phủ cũng có thể sử dụng một số chính sách, biện pháp tác động vào TTCK nhằm định hướng đầu tư đảm bảo cho sự phát triển cân đối của nền kinh tế.

Lợi ích của thị trường chứng khoán

Đối với doanh nghiệp

Chứng khoán là nguồn vốn chính của công ty. Nói một cách dễ hiểu thì bên cạnh việc đi vay ngân hàng, các công ty còn phát hành các chứng khoán. Đây chính là kênh mang lại nguồn vốn dồi dào từ công chúng giúp các công ty phát triển kinh doanh.

Đối với nhà đầu tư

Thị trường chứng khoán là nơi tiềm năng đề đầu tư. Việc đầu tư vào cổ phiếu trên thị trường thường có rủi ro nên bắt buộc nhà đầu tư phải có cách quản lý chặt chẽ, tìm hiểu thật kỹ trước khi tham gia.

Đối với nền kinh tế

Chứng khoán và thị trường chứng khoán là thước đo sức mạnh của nền kinh tế. Các chỉ số đo lường thị trường hay giá cổ phiếu của các công ty thể hiện liệu nền kinh tế đang trong giai đoạn tốt hay không.

Chính phủ nhờ vào thị trường chứng khoán sẽ kiểm soát tốt hơn tình hoạt động cũng nền kinh tế cũng như hoạt động của các công ty niêm yết (các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ phải công khai tình sản xuất kinh doanh, công bố thông tin định kỳ …).

Một số thuật ngữ cần biết về chứng khoán

Có nên đầu tư chứng khoán hay không?

Thay vì có một khoản tiền tiết kiệm và mang đi gửi ngân hàng với lãi suất chỉ được khoảng 6 – 7%/ năm, đầu tư chứng khoán giúp bạn có thể nhận được mức lãi suất cao hơn rất nhiều. Tuy nhiên, đầu tư chứng khoán là cả một quá trình bạn phải học hỏi, nghiên cứu, có cái nhìn tốt về phân tích thị trường từ đó xây dựng chiến lược khôn ngoan.  

Chứng khoán luôn được các chuyên gia tài chính – kinh tế đánh giá là kênh đầu tư linh hoạt. Không cần số vốn lớn lên đến vài trăm triệu hay cả tỷ đồng để có thể tham gia bất động sản, chỉ cần có trong tay vài triệu đồng đã có thể đầu tư chứng khoán. Việc lãi lỗ cũng được tính toán rất rõ ràng, nhanh chóng. Đồng thời, cũng có thể dễ dàng mua đi bán lại chứng khoán mà không mất quá nhiều thời gian, đó là tính thanh khoản cao.

Có ý kiến cho rằng, nếu như tiền mặt là tài sản thanh khoản cao nhất thì chứng khoán xếp thứ hai. Mọi giao dịch của NĐT liên quan đến mua hoặc bán chứng khoán sẽ được thực hiện trong một thời gian ngắn, và cũng rất nhanh chóng để có thể chuyển thành tiền mặt. Bên cạnh đó, TTCK Việt Nam là một thị trường khá chặt chẽ và minh bạch, được quản lý bởi nhiều cơ quan chức năng và các thành viên thị trường. Việc các NĐT lựa chọn các kênh đầu tư minh bạch sẽ có lợi hơn rất nhiều khi tham gia vào các thị trường chưa được công nhận hoặc thậm chí bất hợp pháp. 

Do đó, nếu bạn có đủ nỗ lực và đủ kiến thức tìm hiểu về thị trường thú vị này, thì nên đầu tư một cách có khôn ngoan vào chứng khoán.

Nhà đầu tư cần trang bị gì khi tham gia vào thị trường chứng khoán?

Để tham gia vào thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư cần trang bị cho bản thân những yếu tố rất cần thiết sau đây.

Vốn

Vốn tham là một trong những yếu tố thiết yếu để đầu tư chứng khoán. Nhà đầu tư cần chuẩn bị cho mình một lượng vốn nhất định, con số vốn sẽ phụ thuộc rất nhiều vào lượng tài sản bạn đang sở hữu, độ rủi ro và kỳ vọng lãi thu về.

Thiết bị

Sở hữu một thiết bị thông minh như smartphone, tablet hay laptop là rất cần thiết. Chúng đảm bảo cho nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch một cách kịp thời nhất, cập nhật những thông tin về thị trường nhanh nhất.

Thời đại hiện nay thì công nghệ là điều cần thiết để bạn tiến hành đầu tư chứng khoán hay các đầu tư khác nhanh chóng, tiện lợi và an toàn. Bạn cần có những thiết bị như điện thoại, máy tính bảng, laptop,… có thể kết nối internet để tiến hành giao dịch, phân tích thị trường nhanh chóng, thuận lợi hơn. Tránh bị lỡ nhịp thị trường, bỏ mất cơ hội kiếm tiền trong giao dịch chứng khoán nhé!

Thông tin

Thông tin là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình đầu tư. Ngày nay, nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, nguồn thông tin dành cho các nhà đầu tư là vô cùng rộng mở. Trước khi bắt đầu, các nhà đầu tư nên cập nhật các nguồn thông tin chính xác, đa chiều và chuyên sâu từ kinh nghiệm của những người đi trước hay từ các công ty về các thông tin tài chính quan trọng.

Kiến thức về chứng khoán

Kiến thức đầu tư chứng khoán tất nhiên không thể thiếu. Nhà đầu tư mới nên có nhiều kiến thức về thị trường đầu tư này. Nên nâng cao kiến thức, hiểu biết và cập nhật liên tục để không bị bỏ lại phía sau. Không phải ai cũng có thể không biết gì mà đi đầu tư. Do đó, cần chủ động học hỏi kinh nghiệm, kiến thức mảng tài chính này nha.

Kết luận

Trên đây là những thông tin cơ bản về chứng khoán, thị trường chứng khoán và những điều cần thiết để nhà đầu tư lưu ý khi tham gia vào thị trường chứng khoán. Giao dịch chứng khoán và một kênh đầu tư dễ sinh lời nhưng cũng đầy rủi ro, hi vọng các nhà đầu tư cần nghiên cứu, nắm bắt xu hướng kịp thời của thị trường để có thể đưa ra những quyết định đúng đắn và đam lại nhiều hiệu quả.

Thông tin được biên tập bởi: taichinh24h.com.vn

Tài Chính 24h cập nhật Giá vàng – Tỷ giá Ngoại tệ – Lãi suất – Cung cấp kiến thức về Tài chính, Forex, Chứng khoán. Với đội ngũ content có nhiều năm kinh nghiệm hy vọng sẽ mang lại cho bạn những bài viết chất lượng.