Như chúng ta đã biết tốc độ phát triển của nền kinh tế tác động rất lớn đến các quyết định đầu tư vào đầu tư nói chung và thị trường chứng khoán nói. Một trong những điều cần thiết được nhiều người quan tâm xem xét đó chính là lãi suất. Bởi lãi suất chính là yếu tố cơ bản để quyết định đến việc có nên đầu tư hay không?
Vậy lãi cơ bản trên cổ phiếu (earning per share) là gì? Nó ảnh hưởng như thế nào đến thị trường chứng khoán, đến giá cổ phiếu? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Mục Lục
Earning Per Share hay lãi cơ bản trên cổ phiếu (được viết tắt là EPS) là một phần lợi nhuận mà các công ty niêm yết phân để bổ lợi nhuận cho các cổ phần đang được lưu thông trên thị trường của mình. Điều này có nghĩa là dựa vào chỉ số lãi cơ bản EPS, ta có thể phân tích được tài chính của công ty cổ phần. Nó cũng được coi là thước đo thể hiện cho khả năng tạo ra lợi nhuận của công ty hoặc dự án đầu tư.
Theo như Quyết định số 15 do Bộ Tài chính ban hành vào ngày 20/03/2006 thì lãi cơ bản trên cổ phiếu được trình bày trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh với mã số là 70 và trong Bản thuyết minh báo cáo tài chính. Chỉ tiêu này ghi chú rõ là chỉ áp dụng đối với công ty cổ phần. Đồng thời, lãi cơ bản trên cổ phiếu còn được trình bày cụ thể ở Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 30 (VAS 30) và Chuẩn mực kế toán quốc tế số 33 (IAS33).
Có thể bạn quan tâm: Broker là gì? Broker dược đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
Cách tính lãi cơ bản trên cổ phiếu (EPS) theo thông tư 200
Lãi cơ bản trên cổ phiếu sẽ được tính bằng cách chia tổng thu nhập ròng mà công ty kiếm được trong 1 kỳ báo cáo (quý hoặc năm) với tổng số cổ phiếu hiện đang được lưu hành của công ty trong cùng kỳ.
Theo thông tư 200 thì sẽ có 2 cách tính chính để tính lãi.
Cách tính 1
Lãi cơ bản trên cổ phiếu được tính theo công thức chia lợi nhuận hoặc lỗ được phân bổ cho cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông của công ty mẹ (tử số) cho số lượng bình quân gia quyền của số cổ phiếu phổ thông đang lưu hành trong kỳ (mẫu số).
Ta có công thức như hình sau:
EPS = (Tổng lợi nhuận/lỗ của tất cả cổ đông phổ thông) / (Số bình quân gia quyền của cổ phiếu phổ thông đang được lưu hành trong cùng kỳ)
Cách tính 2
Các khoản lợi nhuận hoặc lỗ sau thuế phân bổ cho công ty mẹ sau khi được điều chỉnh bởi cổ tức của cổ phiếu ưu đãi, những khoản chênh lệch phát sinh từ việc thanh toán cổ phiếu ưu đãi và những tác động tương tự của cổ phiếu ưu đãi được phân loại vào vốn chủ sở hữu chính là số phân bổ cho cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông của công ty mẹ.
Vì thế ta có công thức sau:
EPS = (Tổng số lợi nhuận/lỗ – Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / (Số cổ phiếu phổ thông BQ đang được lưu hành).
Đây là một trong số các công thức được sử dụng phổ biến trong đó:
- Lợi nhuận (hoặc lỗ) sau thuế được lấy từ chỉ tiêu có mã số 60 trên Báo cáo kết quả của hoạt động kinh doanh.
- Cổ tức cổ phiếu ưu đãi gồm: Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi không lũy kế được thông báo ở trong kỳ báo cáo và Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi luỹ kế phát sinh trong kỳ báo cáo trừ cổ tức của cổ phiếu ưu đãi luỹ kế liên quan đến các kỳ trước đã được chi trả.
Ví dụ: Một công ty có thu nhập ròng là 20 triệu USD, trong đó 2 triệu USD được dành để trả cho các cổ đông ưu đãi. Công ty đang có trung bình 11 triệu cổ phiếu đang lưu hành. EPS của công ty sẽ được tính như sau:
EPS = (20 triệu USD – 2 triệu USD) / 11 triệu cổ phiếu = 1,63$ / cổ phiếu
Vai trò đối với doanh nghiệp
Lãi cơ bản trên cổ phiếu đối với doanh nghiệp chính là bảng mô tả thu nhập được tạo ra trên mỗi cổ phần của doanh nghiệp đó. Đây cũng là chỉ số sẽ thể hiện số lượng vốn cần thiết để doanh nghiệp có thể tạo ra được nguồn thu nhập ròng.
Khi so sánh 2 doanh nghiệp có cùng chỉ số EPS như nhau, thì doanh nghiệp nào có ít cổ phần hơn thì có thể hiểu rằng doanh nghiệp đó đang sử dụng nguồn vốn hiệu quả hơn. Nếu một doanh nghiệp có mức thu nhập tính trên mỗi cổ phiếu cao, có nghĩa doanh nghiệp sẽ có nhiều vốn để tái đầu tư hơn.
Vai trò đối với nhà đầu tư
EPS được xem là biến số quan trọng để có thể xác định được giá cổ phiếu là bao nhiêu. Đây cũng là chỉ số chính được sử dụng để có thể tính tỷ lệ giá theo thu nhập P/E, trong đó E trong P/E đề cập đến EPS.
Lúc này sẽ có 2 trường hợp:
- Khi chỉ số EPS dương: điều này biểu hiện rằng doanh nghiệp đang có lãi, khả năng có thể chi trả cổ tức cao, giá cổ phiếu sẽ có xu hướng tăng.
- Khi EPS âm: ngược lại doanh nghiệp có thể đang không phát sinh lợi nhuận trong quá trình kinh doanh.
Tính đến hiện tại, EPS được sử dụng khá rộng rãi để tính hiệu suất của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp không chia cổ tức cho cổ đông mà giữ lại phần lợi nhuận để tái đầu tư, điều này sẽ khiến cho chỉ số EPS cũng như giá cổ phiếu khó xác định hơn.
Ngoài ra, hiện nay cũng có khá nhiều công ty đang lợi dụng cách tính để đưa ra những con số EPS ảo nhằm thu hút nhà đầu tư. Do đó, các nhà đầu tư cũng không nên hoàn toàn phụ thuộc vào lãi cơ bản trên cổ phiếu để phân tích tài chính và giá cổ phiếu.
Xem thêm: Các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu? Vì sao cần quan tâm?
Phân tích Lãi cơ bản trên cổ phiếu dựa trên các chỉ số nào?
EPS là một chỉ số quan trọng giúp bạn có thể định được mức độ lợi nhuận. Đồng thời nhận định được khả năng sinh lãi của cổ phiếu. Tuy nhiên, khi tham gia đầu tư cổ phiếu bạn không nên chỉ căn cứ vào EPS làm 1 thước đo tài chính duy nhất. Để đảm bảo hơn bạn nên tham khảo kết hợp với việc phân tích các chỉ số khác nữa.
Trong đó, nổi bật nhất là các chỉ số sau:
- Cash Ratio: tỷ số thanh toán bằng tiền mặt.
- Current Ratio: tỷ số thanh toán hiện hành.
- Return on total assets (Chỉ số ROA): tỷ suất sinh lời trên tài sản.
- Return on common Equity (Chỉ số ROE): tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu.
- Return On Sales (Chỉ số ROS): tỷ số lợi nhuận trên doanh thu.
- Quick ratio: tỷ số thanh toán nhanh (hệ số thanh toán nhanh).
- Book value: Chỉ số giá trị sổ sách.
- P/E: tỷ lệ giá theo thu nhập.
Kết luận
Trên đây là một số thông tin liên quan đến chỉ số lãi cơ bản trên cổ phiếu (Earning per share), cách tính EPS và các vai trò của nó trên thị trường chứng khoán. Hi vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về chỉ số EPS, từ đó cân nhắc các quyết định đầu tư của mình để đem lại hiệu quả cao.
Thông tin được biên tập bởi: taichinh24h.com.vn
