ROA là tỷ số tương quan giữa khả năng sinh lời của công ty so với tài chính của công ty đó. Thông qua ROA sẽ cho người dùng biết được hiệu quả của Công ty khi sử dụng tài sản để tạo ra lợi nhuận. Trong khi ROE là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ hiệu quả sử dụng vốn, giúp doanh nghiệp nhận diện lợi thế cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp so với những đối thủ cạnh tranh trong ngành.
Vậy ROA, ROE là gì? Ý nghĩa của hai chỉ số này và công thức tính chuẩn xác nhất là như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Mục Lục
ROA là gì?
ROA (viết tắt của Return on Assets) – gọi là tỷ số lợi nhuận trên tài sản, là một chỉ số thể hiện tương quan giữa mức sinh lợi của một công ty so với chính tài sản của nó. ROA sẽ cho ta biết hiệu quả của công ty trong việc sử dụng tài sản để tạo ra lợi nhuận.
Xem thêm:
- Heiken Ashi là gì? Ứng dụng nến Heiken Ashi trong giao dịch
- Mây Ichimoku là gì? Cách sử dụng Mây Ichimoku trong chứng khoán
- Lệnh ATO là gì? Các loại lệnh giao dịch chứng khoán
Công thức tính ROA
Công thức tổng quát:
ROA = Lợi nhuận sau thuế (Earnings) / Tài sản (Assets) * 100%
Trong đó:
- Earning: Được hiểu là lợi nhuận sau thuế. Đây là lợi nhuận ròng chủ yếu được sử dụng cho cổ phiếu phổ thông.
- Assets: Hay còn gọi là tổng tài sản bình quân. Đây là tổng tài sản mà doanh nghiệp có.
- 100%: ROA được tính bằng đơn vị %
Lưu ý rằng tổng tài sản của doanh nghiệp không được tính toán sai. Thay vào đó, cũng có một công thức cụ thể. Và công thức đó bằng vốn chủ sở hữu công với nợ.
Ví dụ về cách tính ROA:
Công ty JM có thu nhập ròng dự kiến khoảng 1 triệu USD. Tổng tài sản tại thời điểm này của công ty khoảng 5 triệu USD. Đây là tài sản đã được hoàn trả giữa vốn chủ sở hữu và nợ. Vì vậy, bây giờ chúng tôi áp dụng công thức là 1: 5 x 100% = 20%.
Tuy nhiên, nếu công ty HK có cùng mức thu nhập với tổng tài sản trên 10 triệu USD thì ROA sẽ khác. Bây giờ công ty B sẽ có ROA dự kiến khoảng 10%. Nếu đặt một bảng so sánh giữa hai công ty JK và HK, JK hiệu quả hơn trong việc chuyển đổi đầu tư thành lợi nhuận.
Ý nghĩa của chỉ số ROA
Chỉ số ROA thể hiện mức độ hiệu quả khi sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Nhà đầu tư sẽ thấy được doanh nghiệp kiếm được bao nhiêu tiền lãi trên 1 đồng tài sản. ROA càng cao thì khả năng sử dụng tài sản càng có hiệu quả.
Tương tự như chỉ số ROE, những chứng khoán có ROA cao sẽ là những chứng khoán được ưa chuộng hơn. Và tất yếu những chứng khoán có chỉ số ROA cao cũng có giá cao hơn. Tóm lại, ROA = hiệu quả sử dụng tài sản
Chỉ số ROA bao nhiêu là tốt?
Chỉ số ROA thường ít coi trọng bằng ROE, nhưng ROA cũng là chỉ số quan trọng. Mối quan hệ của ROA và ROE là thông qua hệ số nợ. Nợ thì càng ít càng tốt, sẽ tốt hơn nếu Nợ/Vốn chủ sở hữu < 1.
Theo chuẩn quốc tế: ROE > 15%, được đánh giá là một công ty đủ năng lực tài chính. Khi đó ROA > 7.5%
Tuy nhiên, không nên chỉ xét một năm riêng lẻ mà nên là nhiều năm, ít nhất là 3 năm. Theo Ngọ, nếu doanh nghiệp duy trì được ROA >=10% và kéo dài ít nhất 3 năm, thì đó mới là doanh nghiệp tốt. Ngoài ra, bạn cũng nên quan tâm đến xu hướng của ROA. Xu hướng ROA tăng lên chứng tỏ là doanh nghiệp sử dụng tài sản hiệu quả hơn, tất nhiên sẽ được đánh giá cao hơn rồi.
Kết luận:
ROA > 7.5% + ROA ngày càng tăng + Duy trì ít nhất 3 năm => Doanh nghiệp tốt.
Lưu ý: Điều này không đúng với các lĩnh vực liên quan đến tài chính như bảo hiểm, ngân hàng, chứng khoán… Ngành ngân hàng mà duy trì ROA > 2%, cũng đã là khá tốt. Vì đòn bẩy của ngân hàng khá cao.
Ví dụ minh họa về chỉ số ROA
Một ví dụ minh họa cho bạn đọc dễ hình dung về chỉ số ROA:
Một doanh nghiệp ABC có tổng tài sản là 4.000.000 USD và thu nhập ròng là 1.500.000 USD. Như vậy Roa của doanh nghiệp ABC là 37,5%. Trong khi đó, công ty BCD cũng có khoản thu nhập 1.500.000 USD trên tổng số tài sản là 9.000.000 USD thì ROA của công ty BCD sẽ là 16,67%.
Nếu so sánh ROA của hai công ty ABC và BCD thì rõ ràng công ty ABC kinh doanh hiệu quả hơn.
Một ví dụ về chỉ số ROA của doanh nghiệp thực tế là Công ty cổ phần Sữa Việt Nam Vinamilk (mã giao dịch trên sàn chứng khoán là VNM).
Theo các báo cáo tài chính, chỉ số ROA của công ty này năm 2013 là 28.56%; năm 2014 là 23.55%; năm 2015 là 28.29%; năm 2016 là 31.83%. Những con số này cho thấy chỉ số Roa của Vinamilk tăng đều qua các năm, chỉ riêng năm 2014 có giảm nhưng mức giảm không đáng kể.
Chỉ số ROA của Vinamilk suốt 4 năm liên tiếp đều cao trên 25% cho thấy hoạt động kinh doanh của công ty rất hiệu quả. Đây là lý do giải thích tại sao cổ phiếu của VNM luôn nằm trong top những cổ phiếu đắt giá nhất trên thị trường và có mức tăng trưởng ổn định.
ROE là gì?
ROE (Return On Equity) là tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu. Như cái tên của nó, đây là một chỉ số đo lường khả năng sinh lời của một khoản đầu tư trên mỗi đồng vốn bỏ ra. Cũng có thể hiểu rằng chỉ số này đo lường khả năng sử dụng vốn hiệu quả của công ty.
ROE là một chỉ số quan trọng đối với các nhà đầu tư tiềm năng. Vì họ muốn xem công ty sẽ sử dụng tiền của họ để tạo ra lợi nhuận hiệu quả như thế nào. Tỷ lệ này thường được sử dụng để so sánh sức khỏe của một doanh nghiệp với các doanh nghiệp cùng ngành và với thị trường rộng lớn hơn.
Công thức tính chỉ số ROE
Công thức:
ROE = Lợi nhuận sau thuế (Earnings) / Vốn chủ sở hữu (Equity) * 100%
Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế: là lợi nhuận ròng dành cho cổ phiếu thường.
- Vốn chủ sở hữu: là nguồn vốn của chủ sở hữu doanh nghiệp.
Bạn sẽ thấy 2 mục trên ở báo cáo tài chính, Lợi nhuận sau thuế nằm ở bảng kết quả hoạt động kinh doanh, còn Vốn chủ sở hữu nằm ở bảng cân đối kế toán.
Ý nghĩa của chỉ số ROE
Chỉ số ROE thể hiện 1 đống vốn chủ mà doanh nghiệp bỏ ra để phục vụ hoạt động thu về bao nhiêu lợi nhuận. ROE càng cao càng thể hiện hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.
Lưu ý: ROA và ROE tính theo tỷ lệ %. Các biến số trong cách tính ROA, ROE được lấy từ các bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đáng chú ý, các cổ phiếu để được niêm yết trên sàn HOSE và HNX phải đáp ứng tỷ lệ ROE ít nhất 5% trong năm gần nhất.
Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt?
Với 1 đồng vốn chủ sở hữu bỏ ra thì doanh nghiệp sẽ thu về bao nhiêu đồng lợi nhuận. Một doanh nghiệp có chỉ số ROE ổn định ở mức cao, có thể được xem như một dấu hiệu cho thấy vốn được sử dụng hiệu quả. Tuy nhiên, để có thể kết luận chỉ số này cao hay thấp, bao nhiêu là hợp lý (tốt hay xấu), bạn cần phải phân tích sâu hơn.
Một trong những tiêu chí đánh giá công ty có đủ năng lực tài chính theo chuẩn quốc tế, thì chỉ số ROE phải đạt mức tối thiểu 15%. Tuy nhiên, chúng ta không nên chỉ xét một năm riêng lẻ mà nên là nhiều năm, ít nhất là 3 năm. Theo cá nhân người viết, nếu doanh nghiệp duy trì được ROE >=20% và kéo dài ít nhất 3 năm, thì mới thuyết phục rằng nó có vị trí trên thương trường.
Ngoài ra, bạn cũng nên quan tâm đến yếu tố động của ROE, tức là ROE có xu hướng tăng hay giảm, tuy nhiên bạn không nên nhìn vào xu hướng tăng giảm một cách vô hồn, mà còn nhìn vào yếu tố tác động đến ROE để phân tích, Chỉ số ROE được tạo nên từ tích của 3 yếu tố:
ROE = lợi nhuận biên X vòng quay tài sản X đòn bẩy tài chính
Chính sự phân tích 3 yếu tố tạo nên chỉ số ROE, nhà đầu tư sẽ hiểu được lý do và tìm ra được những cổ phiếu tăng trưởng ổn định.
Khi ROE tăng chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng vốn hiệu quả hơn so với trước đây, khi đó nhà đầu tư cũng sẽ thường dự đoán ROE những năm tiếp theo sẽ cao hơn ROE hiện tại, và đánh giá cổ phiếu khả quan hơn.
Ngược lại khi chỉ số ROE giảm thì nhà đầu tư sẽ đánh giá thấp cổ phiếu hơn. Chỉ số ROE của 1 doanh nghiệp là cao hay thấp sẽ phụ thuộc tương đối (relative) vào mức độ trung bình của ngành nghề mà doanh nghiệp đó đang hoạt động.
Chẳng hạn, với ngành mang tính phòng thủ cao như ngành Hàng tiêu dùng sẽ có chỉ số ROE thông thường sẽ ở mức 15.4%. Hay với với ngành Công nghệ thông tin, có quy mô tài sản tương đối nhỏ so với doanh thu thì chỉ số ROE trung bình vào khoảng 22% hoặc lớn hơn.
Mối quan hệ giữa chỉ số ROA và ROE
Chúng tôi có công thức sau để tính toán đòn bẩy tài chính:
Đòn bẩy tài chính = Tài sản / Vốn chủ sở hữu = ROE / ROA
Do đó, có thể thấy ROA và ROE có mối quan hệ mật thiết với nhau và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Để chỉ ra mối tương quan giữa ROA và ROE, chúng tôi dựa vào mô hình phân tích Dupont.
ROE = ROA * Đòn bẩy tài chính = ROA * Tổng tài sản / Vốn chủ sở hữu = ROA * (1 + Tổng nợ phải trả / Vốn chủ sở hữu)
Lưu ý: Tổng tài sản = Tổng vốn chủ sở hữu hoặc (Tổng nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu)
Ngoài ra, hệ số có thể được triển khai thêm để xem ROE được tính toán dựa trên các hệ số về tỷ suất lợi nhuận ròng, hiệu quả sử dụng tài sản, đòn bẩy tài chính.
ROE = (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu) * (Doanh thu / Tổng tài sản) * (Tổng tài sản / Vốn chủ sở hữu)
Như vậy, sự thay đổi của ROE được quyết định bởi nhiều yếu tố về khả năng sinh lời từ doanh thu (khả năng kiểm soát chi phí, thuế suất, lãi vay …), khả năng sử dụng tài sản (khả năng tạo thu nhập từ việc sử dụng vốn để tài trợ cho tài sản trong sản xuất kinh doanh) hoặc tỷ lệ sử dụng nợ vay.
Những lưu ý về chỉ số ROA
Như đã chia sẻ ở trên, chỉ số ROA trong các lĩnh vực kinh doanh là khác nhau. Đặc biệt, trong lĩnh vực tài chính và chứng khoán thì con số ROA phải được tính chính xác. Điều này đồng nghĩa với việc các chỉ số tài chính riêng lẻ cũng được tính chính xác và không được phép thần thành hóa. Tất cả mọi chỉ số trong tài chính, chứng khoán đều có thể phản tài chính. Nếu các chủ đầu tư muốn đưa ra quyết định chính xác thì cần tích lũy cho mình những kiến thức chính xác. Đây là con đường quyết định đến thắng lợi cuối cùng.
Kết luận
Đây là hai chỉ số quan trọng đối với việc nhận định sử phát triển của một công ty, doanh nghiệp. Tôi tin rằng qua bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn tổng quan về chỉ số ROA, ROE cũng như cách tính hai chỉ số này một cách chuẩn xác nhất. Từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn hơn trong đầu tư.
Thông tin được biên tập bởi: taichinh24h.com.vn
