GNP là gì? Cách phân biệt GDP và GNP

GNP là một chỉ số rất quen thuộc trong lĩnh vực kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên nếu bạn không học hoặc quan tâm đến lĩnh vực này thì chắc hẳn sẽ không hiểu GNP là gì? Và thường bị nhầm lẫn giữa GNP và GDP. Cùng Tài Chính 24H tìm hiểu chi tiết hơn về 2 chỉ số này trong bài viết sau đây.

GNP là gì?

GNP là viết tắt của cụm từ tiếng anh Gross National Product có nghĩa là tổng sản phẩm quốc gia hay tổng sản lượng quốc gia. GNP là thuật ngữ được sử dụng để nói về giá trị thị trường của tổng các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong một thời gian định kỳ.

Sản phẩm hàng hóa, dịch vụ cuối cùng ở đây phải được tiêu thụ trực tiếp. GNP sẽ không tính những sản phẩm được sử dụng để làm yếu tố trung gian và sử dụng với mục đích để phục vụ cho quá trình sản xuất sản phẩm khác.

Phân loại GNP

Để có thể xác định được các sản phẩm được tiêu thụ và xây dựng lên công thức tính chuẩn xác thì GNP được phân ra thành 2 loại:

• GNP danh nghĩa (GNPn): Giá trị của GNP danh nghĩa là cơ sở để tính được giá trị tổng sản phẩm quốc dân được sản xuất ra trong 1 thời kỳ nhất định theo giá cả hiện hành. Sẽ không có bất kỳ sự điều chỉnh nào cho lạm phát được tính đến. Các chuyên gia thường sử dụng GNPn để nghiên cứu về mối quan hệ tài chính ngân hàng.
• GNP thực (GNPr): Là chỉ số được sử dụng để đo lường tổng sản phẩm quốc gia cuối cùng được sản xuất ra trong 1 thời kỳ nhất định và tính theo giá được chọn mốc cố định của năm. Để phân tích tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia thì người ta sẽ sử dụng chỉ số này.

Hai loại GNP danh nghĩa và GNP thực có mối quan hệ thông qua chỉ số lạm phát / chỉ số giá cả.

Phân biệt GDP và GNP

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tổng sản phẩm quốc gia (GNP) thoạt nhìn thì có vẻ giống nhau nhưng đây là 2 chỉ số hoàn toàn khác biệt. Vậy sự khác nhau giữa GDP và GNP là gì? Sau đây là bảng so sánh GDP và GNP chi tiết dựa theo 3 tiêu chí để giúp bạn phân biệt GDP và GNP dễ dàng hơn.

Ý nghĩa của GNP

Chỉ số GNP có ý nghĩa rất quan trọng trong nền kinh tế vĩ mô hiện nay, cụ thể:

• GNP cho biết mức sống và quy mô thu nhập của công dân ở một quốc gia. Khi tiến hành nghiên cứu GNP theo giá cố định thì các nhà kinh tế sẽ đánh giá được tình hình gia tăng thu nhập và mức sống của người dân ở một quốc gia trong một khoảng thời gian xác định.
• GNP là thước đo để đánh giá sự phát triển kinh tế của một đất nước và được tính bằng tổng giá trị bằng tiền của những sản phẩm và dịch vụ cuối cùng mà công nhân của một quốc gia làm ra trong một khoảng thời gian xác định. Có thể nói GNP chính là chỉ số dùng để đo lường “sức khỏe kinh tế” của một quốc gia.
• Nếu như tốc độ gia tăng dân số cao hơn tốc độ tăng GNP thì mức thu nhập bình quân đầu người giảm. Do đó khi phân tích về mức sống thì người ta thường chỉ sử dụng chỉ tiêu thu nhập quốc dân đầu người.

Tuy nhiên chỉ số GNP cũng còn tồn tại một số hạn chế nhất định:

• Đối với những người khởi nghiệp có 2 quốc tịch thì kết quả sản xuất của họ có thể sẽ được tính vào GNP của hai quốc gia khác nhau. Ví dụ một công dân Việt Nam chuyển đến Mỹ và bắt đầu sản xuất các sản phẩm thì có thể công việc sản xuất của người này sẽ được tính gấp đôi khi ước tính GNP toàn cầu.
• Việc so sánh nền kinh tế của các quốc gia khác nhau sẽ trở nên khó khăn nếu như chỉ sử dụng GNP. Bởi hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp hoạt động trên phạm vi toàn cầu, có mạng lưới thương mại quốc tế phức tạp. Do đó mà nhiều quốc gia sử dụng GDP để tính toán giá trị kinh tế.
• Chỉ số GNP vẫn đang không tính đến một số sản phẩm. Ví dụ như sản phẩm được sản xuất và bán ngầm hay các loại sản phẩm tự cung, tự cấp.

Cách tính GNP

Có 2 cách tính GNP phổ biến đó là sử dụng công thức tính GNP trực tiếp hoặc tính theo GDP. Sau đây là chi tiết cách tính theo từng cách mà bạn có thể tham khảo:

Tính theo GDP

Công thức:

GNP = GDP +  Nguồn thu nhập ròng từ nước ngoài

Trong đó: Nguồn thu nhập ròng từ nước ngoài = thu nhập nhập từ yếu tố xuất khẩu – thu nhập từ các yếu tố nhập khẩu.

Công thức này được tính dựa trên sự chênh lệch về các khoản thu nhập ở trong và ngoài nước.

Ví dụ: Một quốc gia có GDP là 200 tỷ USD, nguồn thu nhập ròng từ nước ngoài là 50 tỷ USD. Khi đó GNP của quốc gia này là: 200 + 50 = 250 tỷ USD.

Tính GNP trực tiếp

Công thức:

GNP = ( X – M ) + NR + C + I + G

Trong đó: 

• X: Sản lượng kim ngạch xuất khẩu ròng về hàng hóa và dịch vụ.
• M: Sản lượng kim ngạch nhập khẩu ròng về hàng hóa và dịch vụ.
• NR: Nguồn thu nhập ròng từ các tài sản được tiêu thụ ở nước ngoài.
• C: Chi phí tiêu dùng của cá nhân.
• I: Tổng mức đầu tư cá nhân trong một quốc gia.
• G: Chi phí tiêu dùng của Nhà nước.

Tình hình tổng sản phẩm quốc dân của Việt Nam và các nước trên thế giới

Ngân hàng Thế giới (WB) hàng năm đều đưa ra những ước tính về chỉ số GNP của các quốc gia. Theo số liệu từ Ngân hàng thế giới vào năm 2020, GNP của Việt Nam đạt 256,92 tỷ USD và tăng 4,13%, thay đổi 10,20 tỷ USD so với con số 246,72 tỷ USD vào năm 2019. Nếu như nền kinh tế của nước ta vẫn giữ nguyên tốc độ tăng trưởng GNP như năm vừa rồi thì GNP của Việt Nam năm 2021 dự kiến sẽ đạt 267,20 tỷ USD. 

Trong khi đó các nước trên thế giới, chỉ số GNP cũng có sự thay đổi và khác nhau giữa các nước. Sau đây là bảng so sánh chi tiết GNP của Việt Nam và một số nước trên thế giới năm 2019:

Tổng kết

Như vậy trên đây Tài Chính 24H đã chia sẻ đến các bạn một số thông tin về GNP. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ GNP là gì và nắm được sự khác biệt giữa 2 chỉ số GNP và GDP. Đừng quên theo dõi chúng tôi thường xuyên để cập nhật thêm nhiều thông tin tài chính hay khác nhé.

Tài Chính 24h cập nhật Giá vàng – Tỷ giá Ngoại tệ – Lãi suất – Cung cấp kiến thức về Tài chính, Forex, Chứng khoán. Với đội ngũ content có nhiều năm kinh nghiệm hy vọng sẽ mang lại cho bạn những bài viết chất lượng.