Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực được nhắc khá nhiều trong các giao dịch tài chính. Thế nhưng rất ít người lại nắm được sự khác biệt của hai loại lãi suất này cũng như nắm được cách tính chính xác. Hãy cùng Tài Chính 24H tìm hiểu chi tiết điều này trong bài chia sẻ dưới đây.
Lãi suất danh nghĩa là gì?
Mục Lục
Lãi suất thực là gì?
Lãi suất thực hay còn gọi là lãi suất hiệu quả là khoản lãi suất mà bạn thu được cuối cùng từ khoản đầu tư khi tính đến tác động của lãi suất ghép.
Nền kinh tế luôn có sự lạm phát nên luôn gây ảnh hưởng trực tiếp lên lãi suất. Nên có thể hiểu lãi suất thực tế chính là khoản lãi suất còn lại sau khi dùng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.
Còn lãi suất danh nghĩa là gì? Đây chính là tỷ lệ biểu thị sự gia tăng của tiền sau một thời gian nhất định. Thường khoảng thời gian này sẽ là 1 năm nhưng chưa tính tới sự thay đổi sức mua của loại tiền đó. Lãi suất danh nghĩa cũng là lãi suất khi bạn gửi tiết kiệm hoặc lãi suất khi vay vốn.
Xem thêm:
- Lãi suất Libor là gì? Bản chất?
- Lãi suất điều chỉnh là gì? Đặc điểm và cách tính như thế nào?
Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực có gì khác nhau?
Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực tế có sự khác nhau rõ rệt về cả 3 yếu tố bản chất, đặc điểm với công thức tính.
- Về bản chất: lãi suất thực sẽ phụ thuộc vào tỷ lệ lạm phát còn lãi suất danh nghĩa không liên quan gì tới yếu tố này.
- Về đặc điểm: Lãi suất danh nghĩa có tính chất tham khảo hơn so với lãi suất thực còn lãi suất thực sẽ được áp dụng để đo lường sức mua của biên lai tiền lãi.
- Về cách tính: Mức lãi suất khi vay chính là mức lãi suất danh nghĩa, cụ thể khi bạn vay tín chấp với mức 10%/năm thì lãi suất danh nghĩa sẽ chính là 10% đó. Còn lãi suất thực tế sẽ phải là lãi suất còn lại sau khi dùng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.
Công thức tính lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa
Sau khi nắm bắt được lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực là gì thì cũng cần phải nắm bắt cách tính chi tiết.
Lãi suất thực
Công thức tính lãi suất thực sẽ được tính dựa theo lãi suất danh nghĩa và tỷ lệ lạm phát. Cụ thể,
Lãi suất thực tế = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát dự kiến
Tỷ lệ lạm phát sẽ có sự chênh lệch nhất định qua từng thời điểm nên việc tính lãi suất thực tế sẽ chỉ là con số dự kiến, con số kỳ vọng nhận được.
Lãi suất thực phụ thuộc lớn vào tỷ lệ lạm phát
Lãi suất danh nghĩa
Lãi suất danh nghĩa chính là mức lãi suất được đơn vị tín dụng đưa ra cho người vay và được ghi rõ ràng trong hợp đồng. Ví dụ bạn vay ngân hàng 100 triệu đồng với mức lãi suất 8% thì lãi suất danh nghĩa sẽ là 10% và được ghi chi tiết trong hợp đồng.
Cách tính tỷ lệ lạm phát
Để tính tỷ lệ lạm phát các bạn có thể sử dụng một trong 2 công thức dưới đây:
Tỷ lệ lạm phát = (log Po – log P-1) x 100%
Tỷ lệ lạm phát (%)= (Giá trị chỉ số CPI cuối cùng / Giá trị CPI ban đầu) * 100
Chẳng hạn bạn hiện đang vay ngân hàng với lãi suất danh nghĩa là 6% và bạn hiện đang muốn tính lãi số thực. Để tính được phần lãi suất thực này bạn cần phải tính tỷ lệ lạm phát trước.
Giả sử CPI 2020 là 239.207 còn CPI 2019 là 236,648 thì tỷ lệ lạm phát sẽ là 1%. Trong khi lãi suất danh nghĩa là 6% thì lãi suất thực là 5%.
Có thể bạn quan tâm:
- Lãi suất thả nổi là gì ? Hướng dẫn cách tính lãi suất thả nổi
- Lãi thuần là gì? Làm thế nào để tính lãi thuần chính xác nhất?
Mối quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực
Mối quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực được tính theo công thức sau:
(1 + r)(1 + i) = (1 + R)
Trong đó:
- r là lãi suất thực tế
- i là tỷ lệ lạm phát
- R là lãi suất danh nghĩa
Có nghĩa là lãi suất và lạm phát luôn có trong quan hệ đối nghịch nhau. Các ngân hàng thường sẽ thao túng lãi suất ngắn hạn để tạo các tác động lên tỷ lệ lạm phát trong nền kinh tế.
Khi lãi suất giảm thì mọi người sẽ có xu hướng vay tiền nhiều hơn để tiến hành chi tiêu. Nhưng khi chi tiêu gia tăng có nghĩa là nền kinh tế sẽ lại tăng trưởng và từ đó lại kéo theo lạm phát gia tăng.
Còn khi lãi suất tăng thì người dùng sẽ hạn chế chi tiêu và chuyển sang xu hướng tiết kiệm vì lợi nhuận tiết kiệm cao. Khi này thì chi tiêu thấp, kinh tế chậm phát triển và kiểm soát được tình trạng lạm phát.
Nhìn chung thì đây là mối quan hệ mắt xích luôn có sự ràng buộc với nhau và khó có thể giải quyết dứt điểm được. Mối quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực cũng tương tự như vậy.
Tổng kết
Như vậy Tài Chính 24H đã chia sẻ chi tiết về lãi suất thực là gì và các vấn đề liên quan. Hãy thường xuyên quan tâm tới lãi suất thực tế và lãi suất danh nghĩa để luôn nắm được mức lãi suất cần đóng.
