Nợ tín dụng là gì? Phân loại các nhóm nợ ngân hàng

Trong hoạt động cho vay của Ngân hàng hay các tổ chức tín dụng thì nợ xấu là vấn đề đặc biệt được quan tâm. Bài viết sau đây Tài Chính 24H sẽ cập nhật đến bạn cách phân loại các nhóm nợ ngân hàng và làm thế nào để biết cá nhân đang thuộc loại nợ xấu nào. Để từ đó nhanh chóng hoàn thành khoản vay tránh những rủi ro về sau.

Nợ tín dụng là gì?

Nợ tín dụng là khoản ngân hàng và các tổ chức tài chính kê vào lịch sử tín dụng của bạn khi bạn vay của các tổ chức này từ nhiều nguồn như thẻ tín dụng, các sản phẩm vay tín dụng, vay vốn, vay tín chấp,…

Sau khi bạn thanh toán dần các khoản nợ này, phần nợ còn lại sẽ được gọi là dư nợ tín dụng. Cho tới khi bạn thanh toán hết, dư nợ tín dụng sẽ bằng 0. Dư nợ tín dụng sẽ là căn cứ để các tổ chức tài chính đánh giá uy tín của bạn.

Khi khách hàng có dấu hiệu nợ khó đòi, nợ xấu… thì hồ sơ của họ sẽ được ngân hàng hoặc hệ thống CIC phân loại các nhóm nợ ngân hàng từ 1 đến 5. Rồi từ nhóm nợ ngân hàng này, họ sẽ có những đánh giá phân loại nợ xấu sau đó.

Phân loại nhóm nợ ngân hàng

Nợ xấu là khoản nợ mà khi đến hạn trả nợ nhưng bên vay không trả và để nợ kéo dài dù là mục đích cố ý hay không cố ý. Dựa theo thời gian nợ mà người ta phân nợ xấu thành 5 nhóm nợ sau đây:

Nhóm 1: Nợ đủ tiêu chuẩn

Tiêu chuẩn đánh giá nhóm nợ này bao gồm nhưng tiêu chí:

• Khoản nợ vẫn đang trong thời hạn thanh toán và vẫn có khả năng thu hồi vốn và lãi cao.
• Khoản nợ quá hạn 10 ngày những vẫn được đánh giá là có khả năng thu hồi được đầy đủ những khoản vốn, lãi, tiền phạt…theo hợp đồng quy định.
• Nhóm nợ này có thời hạn xem xét để vay ngay chỉ trong 10 ngày.

Nhóm 2: Nhóm nợ cần chú ý

Nhóm nợ ngân hàng 2 cần chú ý cũng có những quy chuẩn như:

• Khoản nợ quá hạn từ 10 đến 90 ngày.
• Khoản nợ có sự cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu.
• Đối với nhóm 2, thời gian có thể xem xét vay ngay là sau 12 tháng.

Nhóm 3: Nợ dưới tiêu chuẩn

Nhóm nợ này bao gồm những đặc điểm như sau:

• Thời hạn quá hạn món nợ từ 91 đến 180 ngày.
• Có sự cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 30 ngày theo thời hạn ban đầu được cơ cấu.
• Nợ có sự cơ cấu thời hạn trả nợ lần đầu lần thứ 2.
• Nợ được miễn giảm hoặc giảm lãi cho khách hàng khi không đủ khả năng trả lãi như ban đầu hợp đồng đề ra.
• Đối với nhóm nợ 3 – dưới tiêu chuẩn cần mất 5 năm để có thể xem xét vay ngay.

Nhóm 4: Nợ nghi ngờ

Nhóm nợ này bao gồm:

• Có nợ quá hạn từ 181 đến 360 ngày.
• Có sự cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 60 đến 90 ngày theo thời hạn ban đầu được cơ cấu.
• Có sự cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần hai quá hạn dưới 30 ngày theo thời hạn cơ cấu lần hai.
• Tương tự như nhóm 3, ở đây có thể xem xét sau 5 năm.

Nhóm 5: Nợ có khả năng mất vốn

Đối với nhóm nợ 5 – nợ có khả năng mất vốn bao gồm:

• Sở hữu khoản nợ quá hạn trên 360 ngày.
• Có sự cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 90 ngày theo thời hạn ban đầu được cơ cấu.
• Có sự cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần hai quá hạn trên 30 ngày theo thời hạn cơ cấu lần hai.
• Khoản nợ có lần cơ cấu thứ ba trở lên, không kể khoản nợ đã quá hạn hay chưa.
• Ở nhóm 5, thời hạn có thể xem xét vay ngay cũng là sau 5 năm.

Xem thêm:

• Bật mí ý nghĩa, biểu tượng của Logo ngân hàng
• Cập nhật danh sách các ngân hàng nhà nước Việt Nam hiện nay

Những nguyên nhân phát sinh nợ xấu

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến nợ xấu đến từ phía khách hàng, chính ngân hàng, các tổ chức tín dụng và nhiều nguyên nhân khác. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu phát sinh nợ xấu

Nguyên nhân từ phía ngân hàng

• Ngân hàng không có đầy đủ các thông tin chính xác về khách hàng, dẫn đến đánh giá tệp khách hàng sai và xác định hạn mức cho vay và thời gian trả nợ không phù hợp.
• Công tác kiểm tra, thanh tra khách hàng trước, trong và sau khi vay của ngân hàng lơi lỏng, dẫn đến không phát hiện kịp thời khoản vốn vay bị sử dụng sai mục đích.
• Sự cạnh tranh giữa các ngân hàng ngày càng gay gắt, chỉ quan tâm chạy theo chỉ tiêu mà bỏ qua các điều kiện, tiêu chuẩn cho vay và làm ảnh hưởng đến chất lượng khoản vay.
• Một số nhân viên ngân hàng có đạo đức nghề nghiệp không tốt và năng lực chuyên môn kém gây ra những tiêu cực trong khâu xét duyệt và thẩm định khoản vay.  

Nguyên nhân từ phía khách hàng

• Không có kế hoạch trả nợ phù hợp, sử dụng tiền vô tội vạ, sai mục đích dẫn đến mất khả năng thanh toán khoản vay khi đến hạn.
• Đầu tư tiền vào các dự án kinh doanh, tuy nhiên khi đến hạn thì không thể rút được tiền ra để thanh toán khoản nợ như dự kiến, nợ kéo dài và dẫn đến nợ xấu.
• Khi đến kỳ hạn thanh toán không may gặp phải rủi ro như tai nạn, bệnh tật…
• Bạn bè, người thân lấy danh nghĩa của bạn đi vay nhưng lại không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán khoản vay và người chịu trách nhiệm về khoản nợ xấu này lại là bạn.
• Có việc đột xuất hay đi công tác xa và tại thời điểm đó lại không có cách nào để thanh toán khoản vay đúng hạn.

Nguyên nhân khách quan khác

• Trong cơ chế quản lý nhà nước còn tồn tại nhiều bất cập, để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế theo kế hoạch hằng năm, Nhà nước ưu ái cho các tập đoàn, tổng công ty vay vốn. Nhưng khi không may hoạt động kinh doanh thua lỗ dẫn đến mất khả năng chi trả khoản vay ngân hàng.
• Khủng hoảng kinh tế, thiên tai, dịch bệnh…..

Đánh giá phân loại nợ xấu ngân hàng

Ngày nay, thông tin nợ xấu không chỉ lưu trữ tại Ngân hàng mà còn được thống kê và tổng hợp lên hệ thống CIC – Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam. Dựa vào lịch sử sử dụng tín dụng mà người ta phân ra các nhóm nợ ngân hàng khác nhau. 

Như đã nói ở phần đầu người ta phân loại nợ thành 5 nhóm. Dựa vào đó mà ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng sẽ đánh giá được khách hàng và có nên cho khách hàng đó tiếp tục vay hay không.

Hậu quả của “nợ tín dụng” quá hạn

Nếu bạn ngày càng nợ nhiều hoặc nợ quá hạn lâu để rơi vào nhóm 3 trở lên thì hậu quả sẽ rất nghiêm trọng và dài lâu. Cụ thể là:

• Không có cơ hội tiếp cận vốn hay phát sinh thêm bất kỳ khoản vay ở tất cả các ngân hàng, tổ chức tài chính hợp pháp, có uy tín.
• Không được sử dụng thẻ tín dụng.
• Dù bạn có thanh toán đầy đủ sau khi quá hạn một thời gian quá lâu đi nữa, muốn vay tín dụng lại sẽ rất khó khăn để các tổ chức tài chính duyệt hồ sơ. Sẽ mất khoản thời gian dài mới có thể được gỡ “nợ xấu”
• Có nguy cơ bị mất tài sản đảm bảo như tiền gửi tiết kiệm ở ngân hàng nếu bạn không chi trả đầy đủ khoản vay.

Nợ xấu bao lâu thì xóa được?

Nợ xấu có ảnh hưởng rất lớn tới lịch sử tín dụng và các khoản vay sau này của khách hàng. Bởi vậy không ít khách hàng thắc mắc không biết bao lâu thì được xóa nợ xấu trên hệ thống CIC. 

Nợ xấu sẽ được xóa khi: Khách hàng đã trả hết nợ gốc + lãi và lãi quá hạn cho ngân hàng hoặc cho công ty Tài Chính. Nếu bạn không trả nợ thì hệ thống sẽ mãi mãi ghi nhận khoản nợ xấu của bạn và để càng lâu sẽ mất càng nhiều thời gian để xóa nợ xấu.

Tùy theo cấp độ nợ xấu của bạn thuộc nhóm nào mà sẽ có thời gian xóa nợ xấu khác nhau:

• Nợ xấu Nhóm 1: Được cân nhắc cho vay vốn ngay.
• Nợ xấu nhóm 2: Sau 12 tháng mới tiếp tục được vay vốn.
• Nợ xấu nhóm 3,4,5: Sau 5 năm mới có khả năng xóa được lịch sử nợ xấu.

Có thể bạn quan tâm: Tổng hợp danh sách các ngân hàng ở Việt Nam hiện nay

Hướng dẫn cách kiểm tra nợ xấu

Hiện nay bạn có thể dễ dàng kiểm tra mình có thuộc đối tượng nợ xấu hay không theo 2 cách dưới đây. Cả 2 cách này đều được thao tác rất đơn giản và hoàn toàn là trực tuyến.

Kiểm tra nợ xấu trên website CIC

• Bước 1: Truy cập vào website của CIC theo đường link sau: https://cic.gov.vn/#/register.
• Bước 2: Thực hiện đăng ký thông tin theo các mục hiển thị trên website gồm: họ tên, ngày sinh, số điện thoại, số CMND/CCCD, ảnh CMND/CCCD, địa chỉ…Sau đó bấm “Tiếp tục” để chuyển sang bước tiếp theo.
• Bước 3: Nhập mã OTP được gửi về số điện thoại mà đã đăng ký, để xác nhận rằng khách hàng hoàn toàn chấp nhận với các điều khoản cam kết thì bấm chọn “Đồng ý” rồi bấm “Tiếp tục” .
• Bước 4: Sau đó sẽ có nhân viên của CIC gọi điện cho bạn để xác thực thông tin bằng cách hỏi đáp.
• Bước 5: Sau khi tạo tài khoản thành công thì kết quả đăng ký cùng tên đăng nhập và mật khẩu sẽ được hệ thống gửi qua SMS hoặc Email mà bạn đã đăng ký.
• Bước 6: Đăng nhập vào CIC theo tài khoản được cấp rồi vào phần thông tin cá nhân để kiểm tra lịch sử tín dụng.

Kiểm tra nợ xấu trên ứng dụng CIC

• Bước 1: Tải và cài đặt ứng dụng CIC về điện thoại.
• Bước 2: Tiếp đó thực hiện đăng ký tài khoản theo hướng dẫn của hệ thống.
• Bước 3: Sau khi xét duyệt thành công thì bạn đăng nhập vào hệ thống. Quá trình xét duyệt này có thể mất từ 1-3 ngày làm việc. 
• Bước 4: Tiến hành tra cứu nợ xấu theo hướng dẫn của hệ thống.
• Bước 5: Nhận kết quả tra cứu.

Cả 2 cách trên đây đều sẽ trả kết quả chi tiết về lịch sử tín dụng của bạn, gồm có: điểm tín dụng cá nhân, số nợ hiện có, nợ nào là nợ xấu, các quan hệ tín dụng, lịch sử sử dụng tín dụng… 

Tổng kết

Như vậy trên đây Tài Chính 24H đã hướng dẫn bạn cách phân loại các nhóm nợ ngân hàng để tránh những rủi ro không đáng có trong quá trình cho vay. Hy vọng bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nợ xấu để từ đó mỗi khi có nhu cầu vay vốn hãy xác định kỹ khả năng tài chính, nhu cầu để tránh rơi vào các nhóm nợ ngân hàng có rủi ro cao.

Tài Chính 24h cập nhật Giá vàng – Tỷ giá Ngoại tệ – Lãi suất – Cung cấp kiến thức về Tài chính, Forex, Chứng khoán. Với đội ngũ content có nhiều năm kinh nghiệm hy vọng sẽ mang lại cho bạn những bài viết chất lượng.